Melisę w greckiej medycynie używano już 2 tysiące lat temu. Nazywano ją "radością dla serca" oraz "eliksirem życia" wierząc, że może ona całkowicie przywrócić człowiekowi nadwątlone siły. Starożytni chętnie kąpali się w naparze z melisy, by nadać ciału miły zapach, aromatyzowali jej liśćmi wino, a także pocierano miejsca ukąszone przez pszczoły i osy. Ziele chętnie hodowano w przyklasztornych ogrodach, a mnisi masowo produkowali z niego nalewki winne i spirytusowe.
Melisa lekarska (Melissa officinalis) jest bardzo cenną rośliną leczniczą i aromatyczną. Wodne wyciągi z tej rośliny działają antydepresyjnie i mogą być brane pod uwagę jako środki w leczeniu depresji. Preparaty z melisy oraz olejek melisowy wykazują cenne właściwości uspokajające, które przypisywane są składnikom olejku eterycznego, głównie aldehydom terpenowym. Aktywność ta jest dość silna, porównywalna często z działaniem leków syntetycznych, stąd preparaty melisy są najczęściej stosowanym naturalnym lekiem uspokajającym, obniżającym poziom lęku, ułatwiającym zasypianie, odprężającym i regenerującym system nerwowy. Melisa pomaga także w bólach głowy, bólach menstruacyjnych, wywołaniu menstruacji i w zespole przewlekłego zmęczenia.
Obraz posta: melisa lekarska pixabay CC0 Public Domain
Główną substancją biologicznie aktywną melisy jest olejek eteryczny występujący w liściach rośliny (Melissae folium). Składnikami dominującymi olejku melisowego są: cytral (geranial i neral), cytronelal, geraniol. Olejek eteryczny wykazuje wysoką aktywność przeciwbakteryjną i przeciwutleniającą. Najsilniejsze działanie przeciwbakteryjne olejek melisowy wykazuje w stosunku do szczepów Shigella sonei oraz Salmonella enteritidis, natomiast przeciwgrzybicze – wobec Trichophyton. Ekstrakty z melisy oraz olejek eteryczny ze względu na cenne właściwości antyoksydacyjne mogą być brane pod uwagę jako efektywny czynnik w zapobieganiu różnych schorzeń neurologicznych związanych ze stresem oksydacyjnym. W produkcji ekstraktów z melisy stosuje się różne rodzaje rozpuszczalników. Ekstrakty wodne są lepsze niż etanolowe z uwagi na wyższą aktywność antyoksydacyjną.
Liść melisy jest zasobny także w inne substancje biologicznie aktywne, jak garbniki, gorycze, kwasy fenolowe, chlorofil, karotenoidy i związki mineralne. Spośród kwasów fenolowych najbardziej aktywny jest kwas rozmarynowy. Istotne znaczenie ma również obecność kwasu kawowego, ferulowego oraz p-kumarynowego – związków o silnej aktywności przeciwutleniającej i przeciwnowotworowej. Zawartość związków fenolowych, flawonoidów oraz α-tokoferolu i β-karotenu w surowcu melisy potęguje jego aktywność przeciwutleniającą.
Napar z liści melisy oraz olejek melisowy są także stosowane jako lek przeciwskurczowy, przeciwdziałający zaburzeniom przewodu pokarmowego. Zmniejszają wzdęcia, pomagają przy rozstrojach żołądka i przewodu pokarmowego. Działają rozluźniająco i przeciwskurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, przez co zmniejszają napięcie jelit.
Olejek melisy podawany w małym stężeniu jest skutecznym czynnikiem hipoglikemicznym, co wynika prawdopodobnie ze zwiększonego pobierania glukozy i metabolizmu w wątrobie i tkance tłuszczowej oraz inhibicji procesu glukoneogenezy – to enzymatyczny proces przekształcania niecukrowcowych prekursorów, np. aminokwasów, glicerolu czy mleczanów w glukozę.
Stwierdzono także antywirusowy wpływ olejku melisowego na herpeswirusy (pasożytują na zwierzętach, a więc również na człowieku – 8 spośród nich wywołuje choroby u człowieka). Olejek melisy, podobnie jak inne olejki eteryczne, ma charakter lipofilny, co umożliwia mu penetrację skóry oraz wysoką selektywność, dlatego może być wykorzystywany w leczeniu infekcji wywoływanych czynnikami wirusowymi.
Melisa polecana jest również do stosowania zewnętrznego na ukąszenia owadów, stłuczenia, trudno gojące się rany, stany zapalne skóry, a także do płukania jamy ustnej i gardła. W aromaterapii olejek melisowy działa odświeżająco na organizm, uspokajająco, przeciwdepresyjne i przeciwbakteryjnie.
Antyoksydacyjne właściwości olejku melisowego wskazują także na możliwość zastosowania go w ochronie żywności zawierającej tłuszcze, ale także jako bezpieczny suplement antyoksydacyjny i antyseptyczny w ochronie żywności i farmaceutyków.
Naukowcy zapewniają, że preparaty melisy są bezpieczne do stosowania i wykazują dużą skuteczność. Mają długoletnią tradycję, są używane w ziołolecznictwie od bardzo dawna. Jedynymi przeciwwskazaniami do stosowania preparatów z melisy są wrzody żołądka i marskość wątroby. Liście melisy zwykle stosuje się w dawce 2–3 g liści 3 razy dziennie w formie naparu. Ze względu na walory smakowe świeże liście melisy można dodawać do sałatek, wówczas nadają one sałacie cytrynowy smak.
Krótka historia i ciekawostki
Melisa lekarska posiada zapach przypominający cytrynę. To gatunek byliny z rodziny jasnotowatych, pochodzi z wschodnich rejonów śródziemnomorskich. Rośnie dziko w Afryce Północnej (Maroko, Tunezja, Madera, Wyspy Kanaryjskie), Europie Południowej i w Azji (Azja Zachodnia i Środkowa, Kaukaz, Pakistan). Obecnie jest znana i uprawiana na całym świecie. W Polsce uprawiana jest jako roślina ozdobna, miododajna i dla cytrynowego zapachu liści. Ludowe nazwy to rojownik, pszczelnik, matecznik, starzyszek, cytrynowe ziele. W greckiej medycynie używano jej już 2 tysiące lat temu. Nazywano ją "radością dla serca" oraz "eliksirem życia" wierząc, że może ona całkowicie przywrócić człowiekowi nadwątlone siły. Starożytni chętnie kąpali się w naparze z melisy, by nadać ciału miły zapach, aromatyzowali jej liśćmi wino, a także pocierano miejsca ukąszone przez pszczoły i osy. Ziele chętnie hodowano w przyklasztornych ogrodach, a mnisi masowo produkowali z niego nalewki winne i spirytusowe. Melisę zalecano przy chorobach serca, żołądka, głowy, oczu migren i podagry.
Pamiętaj, preparaty naturalne zawierają różnorodne związki aktywne, które wspomagają leczenie wielu schorzeń, działając holistycznie na organizm człowieka, a melisa należy do tych właśnie preparatów. Warto zatem spożywać melisę profilaktycznie w formie herbaty, szczególnie, że ma duże znaczenie w leczeniu zaburzeń nastroju w tym depresji. Badania pokazują, że depresja jest czwartą najgroźniejszą chorobą prowadzącą do inwalidztwa, a szacuje się, że w 2020 roku będzie drugą, ustępując tylko chorobie niedokrwiennej serca. Obecnie też zapotrzebowanie na skuteczne i dobrze tolerowane środki do leczenia depresji skłoniły naukowców do bardziej rygorystycznej analizy leków ziołowych i surowców naturalnych, które są tradycyjnie używane w leczeniu tej choroby. Zdecydowanie wykorzystaj melisę i działaj profilaktycznie poprawiając ogólne funkcjonowanie swojego organizmu.
Wszystkiego dobrego
Eluszka
Źródła opracowania:
http://wydawnictwo.up.lublin.pl/annales/Horticultura/2013/streszczenia2013_1/04_R_Nurzynska-Wierdak.pdf
http://psychiatriapolska.pl/uploads/images/PP_3_2015/435Muszynska_PsychiatrPol2015v49i3.pdf
https://yadda.icm.edu.pl/baztech/element/bwmeta1.element.baztech-29aff31b-cb5e-49df-b591-0cf754e30ac9/c/Sadowska.pdf
http://www.herbapolonica.pl/magazines-files/724769-11.pdf
https://pl.wikipedia.org/wiki/Melisa_lekarska
COMMENTS